Urtean Zeharreko XVII. astelehena
I. urtean
I. Irakurgaia
Pekatu larria
egin dau herri honek,
urrezko jainkoa
eginez.
Urteera liburutik
Ur 32, 15-24. 30-34
Egun hareetan, jatsi zan Moises Sinai
menditik legearen harlosa bi eskuetan ekarzala. Harlosak alde bietatik idatzita
egozan; Jainkoak eginak ziran eta hareetan idatzia be Jainkoak zizelkatua zan.
Entzun eban Josuek oihuka ebilen herriaren
zarata-hotsa eta esan eutson Moisesi: «Entzun, gudu-irrintziak kanpalekuan».
Moisesek erantzun eutson: «Ez da hori garaileen oihua, ezta garaituena be;
jai-oihuak dira entzuten ditudanak».
Kanpalekura hurreratu ahala zekorra eta
dantzak ikusi ebazanean, hasarre bizian jarri zan Moises eta, harlosak
eskuetatik jaurtiz, mendi-oinean zatitu ebazan. Gero, egin eben zekorra hartu,
erre eta hauts bihurtzeraino birrindu eban; ondoren, errautsa uretan nahastu
eta israeldarrei edanazo eutsen.
Aaroni esan eutson: «Zer egin deutsu herri
honek? Zelan eginazo deutsazu halako pekatu larria?» Aaronek erantzun eutson:
«Ene Jauna, ez zaitez sumindu. Zuk ondo dakizu herri hau okerrera makurtu dana.
Hau esan deuste: "Egiguzu bidean gidatuko gaituan jainkoa, ez dakigu-eta
zer jazo jakon Egiptotik atara ginduzan Moises horri". Nik esan deutset,
orduan: "Ba ete dau inork urrerik?" Hareek urrea batu eta ekarri egin
deuste; nik sutara bota eta, hara, zekor honek urten dau».
Biharamonean, Moisesek esan eutson herriari:
«Pekatu larria egin dozue; baina Jaunagana igongo dot, ea parkamena lortzen
deutsuedan». Halan, Jaunagana bihurtu eta esan eutson: «Pekatu larria egin dau
herri honek, urrezko jainkoa eginez. Baina parkatu egiozu, arren; bestela,
kendu nire izena idatzi dozun biziaren liburutik!»
Jaunak, ostera, erantzun eutson: «Nire aurka
pekatu egiten dauana bakarrik kenduko dot neure liburutik. Zoaz orain eta eroan
herria esan deutsudan tokira. Nire aingeruak gidatuko zaitu. Baina helduko da
zigor-eguna, eta orduan zigortuko ditut euren pekatuagaitik».
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 106 [105], 19-20. 21-22. 23 (R/. 1a)
R/. Eskerrak Jaunari, ona da-eta.
Edo: Aleluia.
V/. Zekorra egin eben Horeb mendian,
metal
urtuzko irudiaren aurrean ahuspeztu ziran.
Euren
ospetzat euken Jainkoaren ordez,
bedarra
jaten dauan zekorraren irudia jarri eben. R/.
V/. Ahaztu egin ziran Jainkoaz, euren
salbatzaileaz,
Egipton
gauza ikusgarriak egin ebazanaz,
Kam-en
lurraldean egintza harrigarriak
eta
Itsaso Gorrian ikaragarriak egin ebazanaz. R/.
V/. Prest egoan Jainkoa hareek hondatzeko,
Moises
bere aukeratuagaitik izan ez balitz;
tartean
sartu eta Jainkoaren aurrean jarri zan,
haren
hasarre hondatzailea baretzeko. R/.
II. urtean
I. Irakurgaia
Ezertarako
balio ez dauan garriko honen pareko
izango da herri hori.
Jeremias Profetaren liburutik
Jr 13, 1-11
Honan hitz egin eustan Jaunak: «Zoaz linozko
garrikoa erostera; jantzi garrian, baina ez garbitu uretan». Erosi neban
garrikoa, Jaunak esan eustan lez, eta garrian jantzi.
Jaunak barriro hitz egin eustan: «Hartu
egizu erosi eta jantzi dozun garrikoa; zoaz Eufrates ibaira eta gorde egizu
hango hartzulo baten». Joan nintzan, bada, eta Eufrates ibaian gorde neban,
Jaunak agindu eustan lez.
Handik denporaldi batera, Jaunak esan
eustan: «Zoaz Eufrates ibaira eta hartu han gordetzeko agindu neutsun
garrikoa». Joan nintzan Eufratesera, zulatu gordelekua eta atara neban
garrikoa: ustelduta egoan eta ez eban ezertarako balio.
Orduan, Jaunak hitz egin eta esan eustan:
«Hau dino Jaunak: "Holantxe ustelduko dot Judaren eta Jerusalemen
harrokeria neurribakoa. Herri gaizto honek ez ditu nire hitzak entzun gura eta
bere barru-jokera gaiztoei jarraitzen deutse. Jainko arrotzen atzetik dabil,
horreek zerbiduz eta gurtuz. Horregaitik, ezertarako balio ez dauan garriko
honen pareko izango da herri hau. Zelan garrikoa gizonaren garriari lotzen
jakon, halantxe nahi izan nituan –dino Jaunak– Israel eta Juda herriak Niri
lotu, nire herri, nire ospe, nire gorespen eta ohore izan eitezan. Baina ez
entzunarena egin eusten"».
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Dt 32, 18-19. 20. 21 (R/. ik. 18a)
R/. Sortu zinduzan Jainkoa zenduan baztertu.
V/. Sortu zinduzan Harkaitza zenduan baztertu,
mundura
ekarri zinduzan Jainkoaz zinan ahaztu.
Seme-alaben
iraina ikustean,
hondatu
egin ebazan Jaunak. R/.
V/. Esan eban bere artean:
«Ezkutatu
egingo deutset aurpegia
eta
ikusiko dot zer amaiera daben,
jente
makurra dira-eta,
leialtasunik
bako seme-alaba. R/.
V/. Jainko ez dan bategaz mindu ninduen,
euren
idolo alperrekoekin iraindu;
herri
ez dan bategaz minduko ditut Nik be,
nazino
tentel bategaz irainduko». R/.
I. eta II. urteetan
Aleluia
St 1, 18
R/. Aleluia.
V/. Aitak, halan nahirik, bizia emon deusku
egiaren mezuaz,
sorkari
guztien artean lehenengoak izan gaitezan. R/.
Ebanjelioa
Mostaza-hazia
zuhaitz egiten da; etortzen dira txoriak,
eta haren
adarretan egiten dabe habia.
✠ Jesu Kristoren Ebanjelioa San Mateoren liburutik
Mt 13, 31-35
Aldi haretan, parabola hau esan eutson
Jesusek jenteari: «Zeruetako erreinua gizon batek soloan ereiten dauan
mostaza-haziaren antzekoa da. Hazi guztietan txikerrena da; baina, hazten
danean, beste ortuari guztiak baino handiago egiten da eta zuhaitz bihurtzen,
txoriek etorri eta haren adarretan habiak egiteko moduko zuhaitza».
Beste parabola hau be esan eutson jenteari:
«Zeruetako erreinua legaminaren antzekoa da: emakume batek hiru imina-urunetan
nahasten dau, eta ore guztia harrotzen da».
Irakaspen hau guztia parabola bidez emon
eutson Jesusek jenteari, eta ez eutsen ezer irakasten parabola bidez izan ezik.
Holan bete zan Jainkoak profetaren bidez esana:
«Parabola
bidez egingo dot berba,
munduaren
hasieratik
gorderik
egoana azalduko dot».
Jaunak esana.
IRUZKINA
Zelango jarduerak itxaroten ebezan Jesusen aldikoek Jainkoagandik? Zelangoa irudikatzen eben Jainkoa, edo zelangoa zala uste eben? Guzti hori zapuztu egiten dau Jesusen proposamenak.
Mostaza hazi txikia… Jainkoaren erreinua ez da lehengo ezeren luzapen edo jarraipen izangon judeguek horrela uste baeben ere. Barria izango da; beragaz hasiko da, barrien barri. Eta zarata eta txinparta hots artean barik, isilean, apalki-apalki zabalduko da… herrialde guztiak bere babespean hartzeraino helduz.
Ore barruan sartzen dan legamina… apur bat baino ez da. Baina ore osoa harrotzeko besteko indarra dauka.
Zelangoa Jainkoaren jarduna! Zein urrun dagoan oraindino geuk ere uste dogun jardunetik. Gurea zarraparratsua, bildur eragilea, menpean hartzekoa…; Jainkoarena isila, gizakia behartzen ez dauana, honen izaeran proposatzen dana…
Lehenari eutsita dagozanek, handikerietan diharduenek, besteengana zabalik ez dagozanek… ezin izango dabe ezagutu, eta, gitxiago, onartu.
Urtean Zeharreko XVII. martitzena
I. urtean
I. Irakurgaia
Jaunak aurrez aurre hitz egiten eban Moisesegaz.
Urteera liburutik
Ur 33, 7-11; 34, 5b-9. 28
Egun hareetan, hartu eban Moisesek txabolea
eta kanpalekutik urrun ezarri eban, eta «Alkarketa-txabola» emon eutson izena.
Jaunari kontsulta egin nahi eutsona, kanpalekutik aparte egoan
alkarketa-txabolara joaten zan.
Moisesek txabola honetara joateko urteten
ebanean, herri osoa, nor bere txabolaren sarreran zutunik, Moisesi begira
egoten zan, ha txabolara sartu arte. Moises hara sartu orduko, laino-habea
jaisten zan eta alkarketa-txabolaren sarreran gelditzen, Jaunak Moisesegaz hitz
egin bitartean. Laino-habea alkarketa-txabolaren sarreran geldi ikustean, herri
osoa ahuspez jartzen zan, nor bere txabola aurrean. Jaunak aurrez aurre hitz
egiten eban Moisesegaz, lagunak lagunagaz lez. Gero,
Moises kanpalekura bihurtzen zan;
baina haren laguntzaile gaztea, Josue, Nunen semea, ez zan txabola barrutik
aldentzen.
Moisesek Jaunaren izenari dei egin eutson.
Moisesen aurretik igaro zan Jauna, honako hau oihu eginez: «Jauna, Jauna,
Jainko bihozbera eta errukitsua, hasarregatxa eta onginahiz eta leialtasunez
betea! Bere ongurea milagarren belaunaldiraino gordetzen dauana, eta
gaiztakeria, errebeldia eta pekatua parkatzen dauana; erruduna, ostera,
zigorrik barik izten ez dauana, ezpada ze gurasoen gaiztakeria seme-alabengan
eta seme-alaben seme-alabengan zigortzen dauana, hirugarren eta laugarren
belaunaldiraino». Bat-batean, lurreraino ahuspeztu zan Moises eta esan eban:
«Jauna, gogoko banozu, zatoz, arren, gugaz! Herri hau burugogorra da, bai;
baina parkatu Zuk gure gaiztakeriak eta pekatuak, eta hartu gagizuz zeure
ondaretzat».
Berrogei egun eta berrogei gau egon zan
Moises mendian Jaunagaz. Ez eban ezer jan, ez edan. Han idatzi ebazan
harlosatan itunaren legeak, hamar aginduak.
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 103 [102], 6-7. 8-9. 10-11. 12-13 (R/. 8a)
R/. Bihozbera eta errukiorra da Jauna.
V/. Jaunak justizia egiten dau,
zapaldu
guztien eskubideak defendatzen ditu.
Bere
egitasmoak agertu eutsozan Moisesi,
bere
egintza handiak israeldarrei. R/.
V/. Bihozbera eta errukiorra da Jauna,
hasarregatxa
eta onginahiz betea.
Ez
dau eten barik auzitan jardun,
ez
dau hasarrea betiko gordetzen. R/.
V/. Ez gaitu erabiltzen gure pekatuek merezi lez,
ez
deusku ordaintzen geure erruen arabera.
Zelan
zerua lurraren gainean garai,
halan
haren maitasuna begirune deutsoenentzat handi. R/.
V/. Zelan sortaldea sartaldetik urrun,
halan
ditu harek gure hobenak gugandik urruntzen.
Zelan
aita seme-alabentzat errukior,
halan
Jauna begirune deutsoenentzat errukitsu. R/.
II. urtean
I. Irakurgaia
Gogoratu egizu
eta ez hausi
gugaz egin
dozun ituna.
Jeremias Profetaren liburutik
Jr 14, 17-22
Urtzen dodaz begiak negarrez,
gau
eta egun eten barik,
nire
herria, neskatila ederra, ezbehar izugarriak jo dau-eta,
zauri
guztiz larriak.
Landara
urten, eta ezpataz hilak edonon,
urira
sartu, eta jentea goseak hiltzen.
Abadeak
eta profetak batetik bestera dabiltz,
ezer
ulertu ezinik.
Jauna,
guztiz itzi ete dozu Juda?
Gogaitu
egin ete zara Sion uriaz?
Zergaitik
jo gaituzu osatu ezinezko gatxez?
Bakearen
zain gengozan, baina guk onik ez;
osasunaldia
itxaroten genduan,
baina
bildur-ikara besterik ez.
Autortzen
dogu, Jauna, geure gaiztakeria
eta
geure asaben errua,
zure
aurka egin dogu-eta pekatu.
Zarana
zaralako, ez gagizuz itzi,
ez
mespretxatu Sion, zeure tronu aintzatsua.
Gogoratu
egizu eta ez hausi
gugaz
egin dozun ituna.
Jentilen
idoloek ezin dabe euririk emon,
ezta
zeruek be, eurenez, zaparradarik.
Zeuk
egiten dozuz horreek guztiak.
Ez
zaitugu ala Zu, Jauna, geure Jainkoa?
Zugan
gure itxaropena.
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 79 [78], 8. 9. 11 eta 13 (R/. 9bc)
R/. Libratu gagizuz, Jauna, zeure izenaren ohoreagaitik.
V/. Ez leporatu guri geure aurrekoen erruak!
Betorkigu
laster zure errukia,
lur
jota gagoz-eta guztiz. R/.
V/. Lagundu egiguzu, gure Jainko salbatzaile
horrek,
zeure
izenari ohore eginez;
libratu
gagizuz eta parkatu gure pekatuak
zeure
izenaren ohoreagaitik. R/.
V/. Heldu bedi Zuganaino presoen aienea,
libratu
zeure indar handiaz heriotzara kondenatuak.
Eta
guk, zure herri honek, Zuk larratutako artalde honek,
eskerrak
emongo deutsuguz beti,
zure
gorespena zabalduko dogu gizaldiz gizaldi. R/.
I. eta II. urteetan
Aleluia
R/. Aleluia.
V/. Hazia Jainkoaren hitza da;
ereilea,
barriz, Kristo;
honi
entzuten deutsanak betiko bizia izango dau. R/.
Ebanjelioa
Galbedarra batu
eta sutan erretzen dan lez,
halan jazoko da
munduaren azkenean be.
✠ Jesu Kristoren Ebanjelioa San Mateoren liburutik
Mt 13, 36-43
Aldi haretan, jentea agurturik, etxera joan
zan Jesus. Orduan, ikasleak hurreratu jakozan, esanez: «Argitu egiguzu soloko
galbedarraren parabola».
Jesusek erantzun eutsen: «Hazi ona ereiten
dauana Gizonaren Semea da; soloa mundua; hazi ona erreinuko seme-alabak dira;
galbedarra, barriz, gaiztoarenak; galbedarra erein dauan arerioa deabrua da;
uzta munduaren azkena, eta uzta-batzaileak aingeruak.
Galbedarra batu eta sutan erretzen dan lez,
halan gertatuko da munduaren azkenean be. Gizonaren Semeak bere aingeruak
bialduko ditu, eta haren erreinutik banatu egingo ditue gaizkileak eta
besterentzat okerbide izan diranak, eta
su-labara botako ditue. Han izango da negarra eta hagin-karraskada! Orduan,
zintzoek eguzkiak lez egingo dabe distira euren Aitaren erreinuan. Belarririk
daukanak entzun dagiala».
Jaunak esana.
IRUZKINA
Parabolaren azalpena emon beharrean aurkitzen ete zan Jesus? Ez ete ziran parabolak eurak erreinua ulertzeko erea? Azterlarien ustez, gerokoen gauza da parabolen azalpena, parabolak alegoria bihurtzea, hareetatik ondorio moralak atara gura izatea…, eta hareen esanguratik aldentzeko arriskuan jaustea.
Alde batetik, onak eta txarrak aurrez aurre diharduela burrukan, emoten dau; munduan onak eta txarrak dagozala. Edo txarrago: batzui onak izatea egokitu jakela (eta honeik aintzan sartuko dira); besteei, ostera, txarrak izatea egokitu jakela, eta honeik gaitzetsiak izango dirala.
Parabolatik ez dago mundua zati bitan bananduta ikusi beharrik; gizakia, mugatua danetik, mugatua izate hori azkeneraino izango dauala lagun baino, eta une haretan, Jainkoak harengan ereina ez dauala galduko.
Sutan erreteko egin ete gaitu, ba, Jainkoak, eta ez bere maitasunean maitatuak izateko betiraun osoan?
Itun Zaharreko Jainkoak egiten ezabazan onak saritu eta txarrak gaitzetsi…; eta asko hortxe dagoz ondino, komeni jakelako-edo.
Jesusek Jainkoaren danentzako bihotz maitalea zabaltzen deusku, eta horren iragarpen izan daitela gure bizitza dinosku.
Urtean Zeharreko XVII. eguaztena
I. urtean
I. Irakurgaia
Moisesek
aurpegia distiratsu ebala ikusirik,
bildur ziran
harengana hurreratzeko.
Urteera liburutik
Ur 34, 29-35
Jaitsi zan Moises Sinai menditik legearen
harlosa biak eskuetan ekarzala. Ez ekian aurpegia distiratsu ebala, Jaunagaz
berba egin ebalako. Aaronek eta israeldar guztiek ikusi eben Moisesek aurpegia
distiratsu ebala, eta bildur ziran harengana hurreratzeko. Moisesek dei egin
eutsen. Aaron eta herriko buruzagiak Moisesengana bihurtu ziran eta berba egin
eutsen honek. Ondoren, israeldar guztiak hurreratu jakozan, eta Jaunak Sinai
mendian emondako agindu guztiak adierazo eutsezan Moisesek.
Berba egiten amaitu ebanean, zapi batez
estaldu eban aurpegia. Jaunagaz hitz egiteko beraren aurrera sartzen zanean,
zapia kendu egiten eban urten arte. Urtetean, Jaunak agindua adierazoten eutsen
israeldarrei. Moisesen aurpegia distiratsu ikusten eben israeldarrek, eta
zapiaz aurpegia estaltzen eban Moisesek, barriro Jaunagaz hitz egitera sartu
arte.
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 99 [98], 5. 6. 7. 9 (R/. ik. 9c)
R/. Santua zara Jauna, gure Jainkoa!
V/. Goratu Jauna, gure Jainkoa,
ahuspeztu
haren oin-aulki aurrean.
Santua
da Jauna. R/.
V/. Haren abadeen artean ziran Moises eta Aaron,
haren
izenari dei egiten eutsoenen artean Samuel;
dei
egiten eutsoen Jaunari, eta harek erantzun. R/.
V/. Laino-adarretik berba egin eutsen,
eta
hareek gordetzen ebezan
haren
aginduak eta harek emondako legea. R/.
V/. Goratu Jauna, gure Jainkoa,
ahuspeztu
haren mendi santuaren aurrean.
Santua
da Jauna, gure Jainkoa! R/.
II. urtean
I. Irakurgaia
Zergaitik
azkenik bako oinaze hau?
Nigana
bihurtzen bazara,
neure
zerbitzura hartuko zaitut barriro.
Jeremias Profetaren liburutik
Jr 15, 10. 16-21
Ai, ama, hau zoritxarra nirea,
danekin
eztabaidan eta auzitan jarduteko
ekarri
ninduzun-eta mundura!
Ez
deutsat inori ezer zor, ez deust inork ezer zor;
halan
be, danek madarikatzen nabe.
Zure
berbak nigana heltzean, iruntsi egiten nituan;
horreek
nituan neure poza, neure bihotzeko gozamena,
Zeuretzat
sagaratua nozu-eta, Jauna, Jainko ahalguztiduna.
Ez
naz atsegin bila ibili jaizaleekin batera;
bakarrik
ibiltzera behartu nozu,
zeure
suminaz bete nozu-eta.
Zergaitik
azkenik bako oinaze hau?
Zergaitik
da osatuezina nire zauria, erremediorik bakoa?
Zelan
bihurtu zara niretzat itxura huts dan ur engainagarri?
Orduan, Jaunak erantzun eustan:
«Nigana
bihurtzen bazara, bihurtuazoko zaitut
eta
neure zerbitzura hartuko barriro.
Baliotsu
dana balio barik danetik bereizten badozu,
nire
bozeramaile izango zara.
Bihurtu
daitezala hareek zugana, eta ez zu hareengana.
Herri
honen aurrean, brontzezko hesi sendo egingo zaitut;
burruka
egingo deutsue, baina ez jatzuz nagusituko,
zeugaz
nozu-eta Ni, salbatzeko eta askatzeko –dino Jaunak–.
Libratuko
zaitut gaizkileen eskutik,
askatuko
erasotzaileen ukabiletik».
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 59 [58], 2-3. 4-5a. 10-11. 17. 18 (R/. 17d)
R/. Zeu izan zaitut, oi Jainko, ihesleku larrialdian.
V/. Ene Jainko, libratu nagizu arerioakandik,
gorde
ni erasotzaileakandik.
Libratu
nagizu gaizkileakandik,
salbatu
hiltzaileakandik. R/.
V/. Begira, zelatan dagoz nire kontra,
azpijokoan
dabilkidaz ahaltsuak.
Ez
dot hobenik ez pekaturik egin, Jauna;
errubako
nazan arren, lehiaz prestatzen dira erasora. R/.
V/. Zuri begira nago, ene indar,
Zeu
zaitut-eta gordeleku, ene Jainko.
Jainko
leiala ondora jat etorriko,
harek
nau arerioen lepotik poztuazoko. R/.
V/. Nik, ostera, zure indarra dot kantatuko,
goizean
zure maitasuna poz-oihuz ospatuko,
Zeu
izan zaitut-eta gotorleku,
larrialdian
ihesleku. R/.
V/. Soinua joko deutsut, ene indar horri,
Zeu
zaitut-eta, Jainko, neure gotorleku,
Zeu
neure Jainko leial. R/.
I. eta II. urteetan
Aleluia
Jn 15, 15b
R/. Aleluia.
V/. Zuei adiskide deitzen deutsuet, dino Jaunak,
nire
Aitak jakinazo deustan guztia adierazo deutsuet-eta. R/.
Ebanjelioa
Dituan guztiak saldu eta solo ha erosten dau.
✠ Jesu Kristoren Ebanjelioa San Mateoren liburutik
Mt 13, 44-46
Aldi haretan, Jesusek esan eutson jenteari:
«Zeruetako erreinuagaz soloan ezkutatuta dagoan altxorragaz lez gertatzen da.
Norbaitek, aurkiturik, barriro ezkutatzen dau eta, pozaren pozez joan, dituan
guztiak saldu eta ha soloa erosi egiten dau.
Era berean, zeruetako erreinuagaz,
harribitxi bila dabilen merkatariagaz lez gertatzen da. Balio handiko bat
aurkitzen dauanean, joan, bere gauza guztiak saldu eta erosi egiten dau.
Jaunak esana.
IRUZKINA
Irakatsi deuskuezan jokabide asko eta asko zapuzten dabe parabola honeek. Uste badogu ukapen poderioz lortuko dogula zerua, galduta gagoz. Ahaleginduko gara atsegin doguzan gauza askori ezetz esaten, baina azaleko ezetza izango da, eta tristurara garoazana eta, behar bada, etsipenera.
Benetako altxorra aurkitzeak garoaz, ez ezeri uko egitera, danen artean onena aukeratzera baino, eta aukeraketa hori pozez bizi izatera. Ez deutsagu, ba, ezeri uko egin behar.
Altxor hori, harri bitxi hori, ez dogu kanpoan bilatu behar, geure barruan baino. Jainkoaren izakerea daroagu bere seme-alaba gara-eta. Baina aurkitzen ez badogu… Benetako altxor hori aurkitzen badogu, ostera, beste ondasun guztiak horren arabera baloratuko doguz.
Gure ahaleginen eta propositoen hutsala sufritzen dogu, hau edo bestea ona dala esan deuskuela-ta horreik lortzen ahalegintzen garalako. Baina ondasun hori ikusi barik.
Hotzitu egiten gara ondasuna eskuratzeko ahaleginetan, ez dagoan lekuan bilatzen dogulako. Sakondu daigun geure barruan, geure izakeran… Hartu daigun aintzat garana eta daukaguna, muga guztiekin, baina baita ahalmen guztiekin ere, eta garatu daigun izakera hori Jainkoak geure esku jarri dauan altxor lez.
Urtean Zeharreko XVII. eguena
I. urtean
I. Irakurgaia
Lainoak estaldu
eban alkarketa-txabola
eta Jaunaren aintzak bete eban egoitza.
Urteera liburutik
Ur 40, 16-21. 34-38
Egun hareetan, Moisesek zehatz-mehatz egin
eban Jaunak agindutako guztia. Egiptotik urten eta bigarren urtean, lehenengo
hilaren lehenengo egunean eraiki eban egoitza. Moisesek egoitza eraiki eban:
haren oinak, oholak eta zehar-habeak ezarri ebazan eta zutabeak jaso.
Egoitzaren gainean oihal-txabola zabaldu eban eta estaldura jarri txabolaren
gainean, Jaunak Moisesi agindu eutson lez. Itun-agiria hartu eta kutxa barruan
ipini eban; hagak jarri eutsozan kutxari eta estalkia ezarri gainean. Egoitzara
eroan eban kutxa eta gortinea ezarri itun-kutxa estaltzeko, Jaunak agindu
eutson lez.
Orduan, lainoak estaldu eban
alkarketa-txabola eta Jaunaren aintzak bete eban egoitza. Moises ezin eitekean
alkarketa-txabolan sartu, lainoa gainean kokaturik egoalako eta Jaunaren
aintzak egoitza betetzen ebalako. Egoitzaren gainetik lainoa jasotzen zanean
abiatzen ziran israeldarrak ibilaldi bakotxean; baina lainoa jasotzen ez bazan,
ez ziran abiatzen, jaso arte. Israeldarren ibilaldi guztian, Jaunaren lainoa
egoten zan egunez egoitzaren gainean, eta sua gauez, Israel herri osoak
ikusteko moduan.
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 84 [83], 3. 4. 5-6a eta 8a. 11 (R/. 2)
R/. Bai maitagarria zure egoitza, Jaun ahalguztiduna!
V/. Makaltzen daukat barrua,
Nire
bihotzak eta gorputzak
poz-oihu
dagioe Jainko biziari. R/.
V/. Txoriak aurkitu dau etxea,
baita
elaiak be kumeentzat habia:
zure
altarak, Jaun ahalguztiduna,
ene
Erregea eta ene Jainkoa! R/.
V/. Zorionekoak zure etxean bizi diranak
eten
barik Zu goresten!
Zorionekoak
euren indarra Zugan dabenak,
gainez
gain doaz. R/.
V/. Hoba da egun bat zure atarietan,
nire
etxean mila baino;
nahiago
dot Jainkoaren etxeko ate ondoan egon,
gaiztoen
etxepean bizi baino. R/.
II. urtean
I. Irakurgaia
Zelan buztina
lapikogilearen eskuetan,
halan zarie
zuek nire eskuetan.
Jeremias Profetaren liburutik
Jr 18, 1-6
Jaunak esan eutson Jeremiasi: «Jatsi zaitez
lapikogilearen lantegira. Han adierazoko deutsut neure mezua».
Jatsi nintzan, beraz, lapikogileagana eta
lanean aurkitu neban tornuan. Buztinez eta eskuz egiten ebilen ontzia hondatzen
bajakon, beste bat egiten eban, bere gogora.
Orduan, bere mezua adierazo eustan Jaunak:
«Israel herri, ez ete neike egin Nik zuekin lapikogile honek lez? –dino
Jaunak–. Begira! Zelan buztina lapikogilearen eskuetan, halan zarie zuek,
israeldarrok, nire eskuetan».
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 146 [145], 1-2. 3-4. 5-6b (R/. 5a)
R/. Zorionekoa Jakoben Jainkoa lagun dauana.
Edo: Aleluia.
V/. Goratu begi nire arimak Jauna!
Goratuko
dot Jauna bizi nazan artean,
soinua
joko deutsat neure Jainkoari nazan artean. R/.
V/. Ez izan konfiantzarik handikiengan,
inor
salbatzeko gauza ez dan gizakiagan.
Arnasak
alde egitean, hauts bihurtzen da,
eta
akabo orduan haren egitasmoak. R/.
V/. Zorionekoa Jakoben Jainkoa lagun dauana,
Jauna
bere Jainkoa itxaropen dauana.
Berak
egin ditu zeru-lurrak eta itsasoa,
eta
horreetan dagoan guztia. R/.
I. eta II. urteetan
Aleluia
Ik. Eg 16, 14b
R/. Aleluia.
V/. Edegi, Jauna, gure bihotza,
gogoz
onartu dagiguzan zure Semearen hitzak. R/.
Ebanjelioa
Onak otzarara
batzen dabez
eta txarrak
kanpora botatzen.
✠ Jesu Kristoren Ebanjelioa San Mateoren liburutik
Mt 13, 47-53
Aldi haretan, esan eutson Jesusek jenteari:
«Zeruetako erreinuagaz itsasora bota eta mota guztietako arrainak batzen dituan
sarearekin bezala gertatzen da. Beterik dagoanean, bazterrera ataratzen dabe
eta, jesarrita, onak otzarara batzen ditue eta txarrak kanpora botatzen. Holan
gertatuko da munduaren azkenean: aingeruak etorri eta gaiztoak zintzoen artetik
banatuko ditue eta su-labara botako. Han izango da negarra eta
hagin-karraskada!
Jesusek itaundu eutsen ikasleei: «Ulertu ete
dozue hau guztiau?» «Bai», erantzun eutsoen. Eta Jesusek: «Halandaze, zeruetako
erreinuko ikasle egin dan lege-maisua, bere altxorretik zaharrak eta barriak
ataratzen dituan etxeko jaunaren antzekoa da».
Jesusek parabola honeek amaitu zituanean,
alde egin eban handik.
Jaunak esana.
IRUZKINA
Parabolak metafora diran hainean, kontuz ibili behar dogu euren esanguratik ez atarateko. Geure ikuspegi eta ulermenetik ulertu gura badoguz ez gara euren esanguraz jabetuko.
Ezin geike onartu onak alde baten eta txarrak bestean dagozala (manikeismoa). Mugatuak garanez, geure barruan ikusi behar dogu bai ona eta baita txarra ere.
Sarea ez da botaten onak baino ez harrapatzeko, danerik harrapatzeko baino; eta onak ez dirala uste doguzanak onbidean jarteko.
Azkeneko esaldia hartu daigun gogoan: kontuan hartu beharrekoak dira zaharrak, baina barrien aurka ez doazan hainean.
Zaharra zala behin betikoa uste ebelako ukatu eben judeguek Jesus, ez-entzun egin eutsoen eta paretik kendu eben. Ez eben ulertu zaharra zaharkitua egoala, eta ezertarako ez zala.
Geuri ere bardin jazo leikigu: lehengoa ondo menperatua daukagunez, eta haregaz eroso gagozanez, beti halantxe ezagutu dogula-ta, galdu egin geike benetakoa dan mezua.
Ezin da ezer baztertu. Baina bai ikasi behar dala benetakoa guzurrezkoagandik bereizten. Eta ez da beti lehengoa benetakoa…
Urtean Zeharreko XVII. barikua
I. urtean
I. Irakurgaia
Jaunaren jaietan batzar santuak egingo dozuez.
Lebitarrena liburutik
Lb 23, 1. 4-11. 15-16. 27. 34b-37
Honan berba egin eutson Jaunak Moisesi:
«Hona hemen batzar santua eginez ospatuko dozuezan Jaunaren jai nagusien
egutegia: Lehenengo hilaren hamalauan, ilunabarrean, Jaunaren Pazkoa ospatuko
dozue. Hilabete beraren hamabostean Legaminabako Ogien Jaia ospatuko dozue
Jaunaren omenez. Zazpi egunez legaminabako ogia jango dozue. Asteko lehen egunean
batzar santua egingo dozue eta ez dozue ohiko lan arruntik egingo. Asteko egun
bakotxean opariak erreko dozuez Jaunaren omenez; zazpigarrenean batzar santua
egingo dozue barriro eta ez dozue ohiko lan arruntik egingo».
Honan berba egin eutson Jaunak Moisesi:
«Esan israeldarrei: "Nik emongo deutsuedan lurraldean sartu eta bertako
uzta batuko dozuenean, lehenengo gari-sorta abadeari emongo deutsazue. Abadeak
Jaunari aurkeztuko deutso, haren aurrean gari-sorta kulunkatuz, zuen eskeintza
atseginez onartu dagian. Zapatu-Biharamonean aurkeztuko dau.
Gari-sorten oparia aurkeztuko dozuen
egunetik, hau da, zapatu-biharamonetik hasita, zazpi aste zenbatuko dozuez;
berrogeta hamar egun izango dira, beraz, zazpigarren zapatu-biharamonera arte;
orduan, beste labore-opari bat eskeiniko deutsazue Jaunari.
Zazpigarren hilaren hamarrean,
Parkamen-eguna ospatuko dozue. Batzar santua izango dozue, barau egingo eta
oparia erreko Jaunaren omenez.
Zazpigarren hilaren hamabostean hasita,
Txabola-jaia ospatuko dozue zazpi egunetan, Jaunaren omenez. Lehenengo egunean
batzar santua egingo dozue, eta ez dozue ohiko lan arruntik egingo. Zazpi egun
horreetan opariak erreko dozuez Jaunaren omenez; zortzigarrenean batzar santua
egingo dozue barriro eta era berean oparia erreko Jaunaren omenez; ez dozue
ohiko lan arruntik egingo.
Horreexek dira Jaunaren jai nagusiak, eta
horreetan batzar santua egingo dozue eta opariak eskeiniko Jaunaren omenez:
erre-opariak eta labore-opariak, alkartasun-opariak eta isur-opariak, jai
bakotxaren ohikuneari dagokion eran"».
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 81 [80], 3-4. 5-6b. 10-11b (R/. ik. 2a)
R/. Egin pozez oihu laguntzaile dogun Jainkoari.
V/. Ekin kantuari, jo danbolina,
jo
zitara gozoa eta harpa.
Jo
turuta ilbarrian,
ilbeteko
gure jaiegunean. R/.
V/. Horixe da-eta Israelen legea,
Jakoben
Jainkoak erabagia,
Joseren
familiari ezarritako araua,
Egiptotik
urten ebanean. R/.
V/. Ez izan zeure barruan beste jainkorik,
ez
gurtu jainko arrotzik.
Neu
naz Jauna, zure Jainkoa,
Egiptotik
atara zinduzana. R/.
II. urtean
I. Irakurgaia
Jente guztia
Jeremiasen inguruan pilatu zan
Jaunaren
tenpluan.
Jeremias Profetaren liburutik
Jr 26, 1-9
Joakim, Josiasen semea, Judako errege izaten
hasi zan sasoian, Jaunak esan eutson Jeremiasi:
«Hau dino Jaunak: "Jarri zaitez
Jaunaren tenpluko atarian eta hitz egin Judako urietatik Jauna gurtzera
tenplura datozen guztiei. Iragarri agindu deutsudazan hitz guztiak, bakar bat
be itzi barik, hareei esateko. Beharbada, entzungo deutsue eta bihurtuko dira
euren jokabide okerretik. Holan bada, damutuko naz eta ez dot beteko hareen
egintza gaiztoakaitik emotea pentsatu neban zigorra.
Esaiezu, beraz: Hau dino Jaunak: Ez
badeustazue entzun nahi, Nik emon neutsuen legearen arabera jokatuz eta Nik eten
barik bialtzen deutsuedazan neure zerbitzari profeten esanak entzunez –zuek,
ostera, ez dozue entzun nahi–, orduan tenplu honi be Xiloko santutegiari egin
neutsana egingo deutsat eta madarikazino-adierazgarri izango da uri hau munduko
nazino guztientzat"».
Abadeek, profetek eta herri guztiak Jaunaren
tenpluan hitzaldi hau egiten entzun eutsoen Jeremiasi. Eta Jaunak herriari
esateko agindu eutson guztia esan ebanean, abadeek, profetek eta jenteak heldu
egin eutsoen, esanez: «Heriotza-zigorra merezi dozu. Zelan ausartzen zara
Jaunaren izenean esatera, tenplu hau Xiloko santutegia lez izango dala eta uria
bizilagunik barik gelditzeraino erraustua?» Eta jente guztia Jeremiasen
inguruan pilatu zan Jaunaren tenpluan.
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 69 [68], 5. 8-10. 14 (R/. 14c)
R/. Erantzun, Jauna, zeure maitasun handiaz.
V/. Buruko uleak baino gehiago dira
arrazoirik
barik gorroto deustenak;
indartsuak
dira nire erasotzaileak,
nire
arerio guzurtiak.
Lapurtu
ez dodana bihurtu behar ete dot? R/.
V/. Zugaitik jasan ditut irainak,
Zugaitik
lotsaz gorrituta dot aurpegia.
Arrotz
geratu naz neure senideentzat,
ezezagun
neure amaren seme-alabentzat.
Zure
tenpluaren maiteminak erretzen nau,
eta
gainera datorkidaz Zuri egindako irainak. R/.
V/. Baina nik Zuri dagitsut otoitz;
mesede-sasoia
dozu, Jauna.
Erantzun,
ene Jainko, zeure maitasun handiaz,
zeure
salbazino leialaz. R/.
I. eta II. urteetan
Aleluia
1 P 1, 25
R/. Aleluia.
V/. Jaunaren hitzak betiko dirau.
Hitz
hau zuei iragarri jatzuen Barri Ona da. R/.
Ebanjelioa
Hau ez da,
bada, arotzaren semea?
Nondik dau,
beraz, honek hori guztia?
✠ Jesu Kristoren Ebanjelioa San Mateoren liburutik
Mt 13, 54-58
Aldi haretan, Jesus bere herrira joan zan
eta irakasten ziharduan sinagogan. Jenteak, harriturik, hau inoan: «Nondik dau
honek holako jakituria, eta nondik mirari horreek? Hau ez ete da, ba, arotzaren
semea? Honen amak ez ete dau izena Maria, eta honen anaiek Santiago, Jose,
Simon eta Judas? Eta honen arrebak ez ete dira gure artean bizi? Nondik dau,
orduan, honek hori guztiori?» Eta ezin eben sinistu harengan.
Jesusek esan eutsen: «Profetari edonon
emoten deutsoe ohore, bere herrian eta etxean izan ezik». Eta, hareen
sinisgogorkeriagaitik, ez eban han mirari askorik egin.
Jaunak esana.
IRUZKINA
Herrikideek ondo ezagutzen dabe Jesus, eta honen familia osoa ere bai. Eta ezin dabe onartu Jesusek familiako arauak ez jarraitzea, eurengandik aldentzea eta beste bizikera baten ibiltea. Non izten dau familia (orduko erakunderik garrantzitsuena)? Zer uste izango dabe haretaz.
Bai familiak eta baita herritarrek ere badaukez Jainkoagazko euren ohitura eta arauak. Zertara datoz Jesusen barrikeriak? Horreik ez dira Jainkoagandikoak, arerioagandik datozanak baino.
Ondoegi ezagutzeak eta eurenean jarraitzeak eta etorkizunari edo barrikuntzari zarratuta egoteak eragozten deutse Jesusengan sinistea edo Jesus bera ezagutzea: baztertu egiten dabe ohiturak eta arauak jarraitzen ez dauzalako.
Beste alde batetik, leuntasunez aitatzen dira Jesusen etxekoak eta anai-arrebak, guri hain gatx egiten bajaku ere. Leuntasun honek zalantzan jarri behar izango leukez aspalditik daukaguzan aurre-eretxiak.
Jesus familia normal bateko semea da. Haren berezitasuna ez jatorko aparteko jaiotza biologikotik, Jainkoaren aurkikuntzatik baino. Horrexek daroa besteez arduratzera eta berak bizi dauana zabaltzera eta partekatzera.
Urtean Zeharreko XVII. zapatua
I. urtean
I. Irakurgaia
Jubileu-urtean,
zuetako bakotxak
bere lurren
jaubetza berreskuratuko dau.
Lebitarrena liburutik
Lb 25, 1. 8-17
Honan berba egin eutson Jaunak Moisesi Sinai
mendian: «Zenbatu egizuz zazpi asteko egunak adina urte: zazpi bider zazpi, hau
da, berrogeta bederatzi urte. Aldi horren buruan, zazpigarren hilaren
hamarrean, Parkamen-egunean, adarra joazoko dozu ozen lurralde guztian. Berrogeta hamargarren urtea urte santutzat hartuko dozue eta jubileu-urtea izango da. Urte horretan
askapena iragarriko dozue lurraldeko biztanle guztientzat: nork bere lurren
jaubetza berreskuratuko dau eta nor bere senitartera bihurtuko da. Holan, bada,
berrogeta hamar urtean behin jubileu-urtea ospatuko dozue; urte horretan ez
dozue ezer ereingo, ez ebagiko berez ernetakorik, ezta batuko be inausi barik
itzitako mahastietan. Jubileu-urtea izango da-eta, urte santua zuentzat. Lurrak
berez emoten dauana jango dozue.
Jubileu-urtean, zuetako bakotxak bere lurren
jaubetza berreskuratuko dau. Beraz, herritarren artean zeozer saltzean edota
erostean, ez egin kalterik batak besteari. Salerosketak egitean, izan kontuan
azken jubileu-urteaz harrezkero igarotako urteak eta hurrengora arte falta
diranak; zenbat eta urte gehiago falta, hainbat eta handiagoa prezioa, eta
zenbat eta urte gitxiago falta, hainbat eta txikiagoa prezioa; saltzen dana
gelditzen diran uztak dira-eta.
Ez begio inork herritarrari kalterik egin;
holan erakutsiko dozu begirune deutsazula zeure Jainkoari. Neu naz Jauna, zuen
Jainkoa».
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 67 [66], 2-3. 5. 7-8 (R/. 4)
R/. Ene Jainko, aitatu zagiezala herriek,
aitatu zagiezala herri guztiek.
V/. Erruki bekigu Jainkoa eta bedeinkatu
gagizala,
agertu
deigula aurpegi argia,
ezagutu
dagien munduan zure bidea,
nazino
guztietan Zugandiko salbazinoa. R/.
V/. Poztu beitez kantari nazinoak,
zuzentasunez
dozuz-eta gobernatzen herriak
eta
gidatzen munduan nazinoak. R/.
V/. Lurrak bere uzta emon dau,
Jainkoak,
gure Jainkoak, bedeinkatzen gaitu.
Bedeinkatu
gagizala Jainkoak,
izan
deiola begirune mundu osoak. R/.
II. urtean
I. Irakurgaia
Jaunak bialdu nau, hitz honeek guztiak esatera.
Jeremias Profetaren liburutik
Jr 26, 11-16. 24
Egun hareetan, abadeek eta profetek esan
eutsien buruzagiei eta herri osoari: «Gizon honek heriotza merezi dau, uri
honen kontra berba egin dau-eta Jaunaren izenean, zeuen belarriz entzun dozuen
lez».
Orduan, Jeremiasek buruzagiei eta herriari
esan eutsen: «Jaunak bialdu nau, entzun deustazuen guztia tenplu honen eta uri
honen aurka beraren izenean iragartzera. Zuzendu, beraz, zeuen jokabidea eta
egintzak, eta obeditu Jaunari, zeuen Jainkoari, eta damutuko da Jauna zuen
aurka iragarri dauan zigorraz. Ni, barriz, zeuen esku nozue; egin nigaz ondo
eta zuzen begitantzen jatzuena. Baina jakin, ni hiltzen banozue, errubako baten
heriotzaren erantzule izango zariela, bai zuek eta bai uri hau eta bertako biztanleak,
benetan Jainkoak bialdu nau-eta zuengana, esan deutsuedan guztia iragartzera».
Orduan, buruzagiek eta herri osoak esan
eutsien abadeei eta profetei: «Gizon honek ez dau heriotzarik merezi, Jaunaren,
geure Jainkoaren, izenean hitz egin deusku-eta».
Halan, Ahikamek, Xafanen semeak, bere
babespean hartu eban Jeremias, eta ez zan jausi hil gura eban jentearen
eskuetan.
Jaunak esana.
Erantzun salmoa
Sal 69 [68], 15-16. 30-31. 33-34 (R/. ik. 14)
R/. Mesede-sasoia dozu, Jauna; erantzun.
V/. Atara ni lokatzetik, ez nadila hondoratu;
libratu
nagizu gorroto deustenengandik
eta
ur handietatik.
Ez
nagiala ur-lasterrak eroan,
ez
nagiala zurrunbiloak iruntsi,
ez
dagiala putzuak ahoa nire gainean itxi. R/.
V/. Ni, barriz, gizajo atsekabetu hau,
indarbarritu
nagiala, oi Jainko, zure salbazinoak.
Jainkoaren
izena kantuz dot goratuko,
esker
onez handietsiko. R/.
V/. Ikusi egizue, apalok, eta poztu,
izan
bihotz, Jainkoaren bila zabiltzenok.
Izan
be, entzuten deutse Jaunak behartsuei,
ez
ditu gitxiesten berari lotuak. R/.
I. eta II. urteetan
Aleluia
Mt 5, 10
R/. Aleluia.
V/. Zorionekoak zuzentasunagaitik erasoa jasaten
dabenak,
eurena
dabe-eta Jainkoaren erreinua. R/.
Ebanjelioa
Herodesek Joani
samea ebagiazo eutson;
eta haren
ikasleak Jesusi barri emotera joan ziran.
✠ Jesu Kristoren Ebanjelioa San Mateoren liburutik
Mt 14, 1-12
Aldi haretan, Jesusen barri jakin eban
Herodes Galileako gobernariak, eta esan eutsen bere zerbitzariei: «Joan
Bateatzailea da! Hildakoen artetik biztu da, eta horregaitik dauka mirariak
egiteko ahalmen hori».
Izan be, Herodes Joan harrapatu eta,
loturik, kartzelan sartuta eukia zan, Herodias zala-eta. Herodesen anaia
Filiporen emaztea zan Herodias. Joanek hauxe esaten eutson Herodesi: «Ez dozu
bidezko emazte hori eukitzea».
Herodesek hil egin gura eban, baina
jentearen bildur zan, ze profetatzat euken guztiek. Herodesen urtebetetzean,
Herodiasen alabak dantzan egin eban danen aurrean eta atsegin izan jakon
Herodesi. Horregaitik, eskatutako guztia emongo eutsola agindu eutson
neskatxari, zin eginez. Neskatxak, bere amaren aholkuari jarraituz, esan eutson
Herodesi: «Emoidazu oraintxe berton Joan Bateatzailearen burua azpilean».
Goibel jarri zan erregea; baina mahakideen
aurrean emoneko berbeagaitik, eskatua emoteko agindu eban, eta Joani samea
ebagi eutsoen kartzelan. Azpilean burua ekarri eta neskatxari emon eutsoen, eta
neskatxak amari.
Joanen ikasleek haren gorpua jasotzera
etorri eta lur emon eutsoen; gero, Jesusi barri emotera joan ziran.
Jaunak esana.
IRUZKINA
Ebanjelio zati honek hainbat gauza jarten deuskuz aurrean eta emoten deuskuz ezagutzera.
Alde batetik, hortxe dago Bateatzailearen nortasun peto-petoa, ezeren aurrean atzerakarik egiten ez dauana.
Beste alde batetik handiki diranen txikikeria eta makalkeria: nahiago dabe jentearen aurrean ondo geratzea, euren izen ona ez galtzea, inoren heriotza izan arren horren salneurri.
Hortxe dagoz maltzurkeriaz jokatzen dabenak ere, gogoko ez jakena paretik kendu ahal izateko, ezelango barru-minik barik.
Esan geike, baita, jazoera honek Jesus jota izten dauala eta bere egoereaz arduratzen ere hasten dala. Jesusen jarduna Bateatzailearena baino bulartsuagoa da; salakuntza sakonagoak egiten deutsez agintariei, farisearrei, lege-maisuei…, eta heldu jako barri Joan Bateatzailearen hiltzaileari ere.
Laster esango deusku Mateok, hau horrela, Jesusek bazterreratzea erabagiten dauala. Bere neurriak hartzen dauz, ba, besteon eskuetan ez jausteko.
Guzti honen aurrean geure jokabidea eta jarduna aztertu behar izango geukez, ea zintzotasuna baino nahiago dogun jentearen aurreango izen ona zaintzea; edo maltzurkeriaz jokatzen dogun; edo neurriak hartzen ez dakigun…
